Jak analizować obraz?
Artykuł ma wyjaśnić jak dobrze analizować dzieło malarskie. Nie musisz stosować wszystkich elementów, które tutaj wskazano, nie musisz także stosować takiej kolejności. Tekst powinien także podpowiedzieć jak interpretować obraz. Jest adresowany tak dla uczniów gimnazjum, liceum i technikum, bo na lekcjach języka polskiego i WOK-u dokonuje się analizy obrazu, jak i dla maturzystów, którzy potrzebują takiej pomocy przed maturą ustną z języka polskiego. W wortalu język-polski.pl zamieszczono także przykładowe analizy obrazów z elementami ich interpretacji.
Wstępna analiza obrazu
Autor obrazu, tytuł obrazu, czas powstania obrazu
to podstawowe informacje.
Epoka, nurt artystyczny
warto na nie zwrócić uwagę, bo stanowią istotną podpowiedź. Ponadto zawsze trzeba określić stosunek obrazu do konwencji.
Miejsce w dorobku artystycznym malarza
(wczesna twórczość, dojrzała, późna twórczość)
Wymiary obrazu
(wysokość, szerokość)
Technika malarska
akwarela, al secco, collage, enkaustyka, fresk, graffiti, gwasz, malarstwo akrylowe, malarstwo, kredkami, malarstwo na szkle, malarstwo olejne, malarstwo temperowe, polichromia, sgraffito, witraż
Temat obrazu
akt, malarstwo abstrakcyjne, malarstwo historyczne (odmiana: batalistyczne), malarstwo marynistyczne, malarstwo pejzażowe (krajobrazowe) (odmiana: nokturn, weduta), malarstwo portretowe, malarstwo religijne (odmiana: malarstwo mitologiczne), malarstwo rodzajowe, martwa natura.
Miejsce, w którym obraz się znajduje (zwykle nazwa muzeum).
Właściwa analiza obrazu
Kompozycja
Dominanta kompozycyjna
Odnajdź cechę główną, dominujący: szczegół, postać, barwną plamę, światło, układ elementów i omów jej znaczenie dla całości obrazu.
Zasady kompozycyjne
W malarstwie obowiązują trzy zasady: zasada równowagi, zasada symetrii, zasada rytmu. Rozważ, którą z nich stosuje, albo łamie malarz.
Typ kompozycji
Określ po prostu czy w obrazie występuje kompozycja otwarta, czy kompozycja zamknięta.
Ruch
Obraz może być statyczny lub dynamiczny. Rozważ czy została zastosowana w nim kompozycja statyczna, czy kompozycja dynamiczna.
Przestrzeń
Opisz postacie i relacje pomiędzy nimi.
Przedstaw najważniejsze elementy (przedmioty, obiekty) organizujące przestrzeń obrazu.
Określ relacje między detalem (gest, przedmiot, kształt) a tym, co ogólne (wymowa całości dzieła).
Głębia
Opisz pierwszy plan, drugi plan i dalszy plan.
Zanalizuj tło obrazu.
Przedstaw sposób ukazania głębi: układ rzędowy, układ kolisowy, perspektywa linearna, perspektywa powietrzna, perspektywa malarska
Paleta barw
Na wstępie określ czy masz przed sobą obraz, który można zaliczyć do malarstwa monochromatycznego, czy do malarstwa polichromatycznego.
Opisz jak wygląda kolorystyka obrazu, gama użytych barw (barwy podstawowe, barwy pochodne, barwy czyste, barwy dopełniające, barwy ciepłe, barwy zimne). Spróbuj określić ich wpływ na temat obrazu.
Światło
Ustal źródło światła w obrazie: (naturalne, sztuczne).
Przedstaw rodzaje świateł: bezpośrednie, odbite, mieszane.
Określ sposób rozprzestrzeniania się światła w obrazie (kierunkowe, rozproszone, kierunkowo rozproszone).
Opisz natężenie światła.
Odnajdź rolę i symbolikę światła.
Interpretacja obrazu
W interpretacji obrazu warto jeszcze uwzględnić:
nastrój, który panuje w obrazie, ale też nastrój, który obraz wywołuje w odbiorcy;
symbolika – czyli umowne znaczenia, przedmiotów, gestów, układów elementów obrazu
ekspresja – w jaki sposób w obrazie oddaje się emocje, jak bardzo są one ukazywane;Spróbuj również opisać zachodzące w obrazie relacje pomiędzy poszczególnymi płaszczyznami analizy obrazu.